Paraplu
Het is een oud grapje, het grapje over de bankier die je een paraplu uitleent als de zon schijnt en hem terugvraagt als het gaat regenen. Aan de bankier kunnen we nu de politicus en de columnist toevoegen. De politicus steunt een nette regeling als het goed gaat en vindt diezelfde regeling onwerkbaar als het niet goed gaat en er gebruik van de regeling moet worden gemaakt. Dito voor de columnist – om weer andere redenen, waaronder de toegang tot politiek en politici niet de minste is. En om te bewijzen dat je vanaf de zijlijn het best kunt beoordelen wie vuile handen heeft en wie niet, wie ze mag maken omdat het moet, wie ze moet maken omdat het moet, en wie ze niet moet maken omdat het ook niet hoeft en wie ze niet moet maken omdat het niet mag. Het is een vak.
Rob de Wijk oefent het vak uit en hij weet dat Jesse Klaver vuile handen had moeten maken omdat het moet. Hij weet ook dat Klaver door dat te weigeren een immense vergissing begaat en meer nog, dat Klaver daarmee de rechtsstaat aantast. Lees de column van De Wijk in dagblad Trouw van vandaag en zie hoe simpel het is om een argument dat de rechtsstaat bij de les wil houden door die staat te herinneren aan het recht dat door iedereen tegen die staat kan worden aangeroepen en opgetrommeld (want dat is de rechtsstaat) om te toveren in een argument dat de rechtsstaat ondergraaft. Hoe doet De Wijk dat? Wat is zijn geheim?
Ik probeer het uit teleggen. Vroeger zeiden we dat je wel gelijk kon hebben maar dat de kunst was gelijk te krijgen. Zo hadden we veel mensen, in de politiek bijvoorbeeld maar ook in de journalistiek, die streden voor hun gelijk en het niet kregen. Achteraf, ja soms, als anderen er brood in zagen. Maar hoe dan ook, aan het gelijk van een ingenomen positie hing altijd de strijd om het gelijk. Dat hoeft niet meer, bij De Wijk. De Wijk zegt dat als je geen gelijk krijgt je ook geen gelijk kunt hebben. De strijd om het gelijk is geen argumentenstrijd meer, het is een machtstrijd en niets anders dan dat. Dat is ons nieuwe realisme, het realisme van Rob de Wijk, het realisme dat van macht recht maakt en het realisme dat iedereen die beweert dat het de taak van het recht is om de macht rechtsstatelijk te fatsoeneren aan de kant schuift.
Het bankiersprincipe heeft gewonnen. De paraplu van de bankier is dominant geworden, overschaduwt steeds meer, en heeft een tamelijk succesvolle machtsgreep gedaan die tot ver buiten de bancaire sector reikt. Elke relativerende kanttekening bij het bankiersprincipe ondermijnt het principe en zal door De Wijk en andere verstandige mensen worden neergesabeld. En garde!
16 juni 2017
=0=
Kartel
Thierry Baudet is kampioen complotdenken. Het sneue is dat Baudet heilig gelooft in de complotten die hij als theorieën aan de man probeert te brengen. Hij is er, met de voortreffelijke Cliteur als promotor, zelfs in geslaagd een doctorstitel te verwerven met een proefschrift dat niets anders bewijst dan dat je bij Cliteur met alles weg kunt komen. Ik geeft toe, Baudet had de vermaarde Roger Scruton als co-promotor en die heeft hij bedankt door hem goed uitkomende delen uit diens boek over oikofobie (England and the need for nations, 2004) te parafraseren en onder eigen naam uit te geven.
Oikofobie? Ja, u weet wel, die een aandoening die ieder jong mens opdoet maar die bij intellectuelen en in het bijzonder bij linkse intellectuelen langer blijft hangen dan gezond is. Voor je het weet ben je bij een liberaal immigratiebeleid en homeopatische verdunning. Enzovoorts. Alles wat gebeurd is, alles wat gebeurt en alles wat ooit kan gebeuren heeft al een plaats in het gedachtegoed van Baudet. Hij is de gevangene van zijn eigen hersenspinsels.
Zijn meest recente vondst: het partijkartel. Een partijkartel is uit op het monopolie op baantjes en revenuen in de publieke sector. Dat hebben we in Nederland. Hij wordt niet moe het te zeggen en te herhalen en weer te zeggen en nog een keer te herhalen. Dat is wel het enige dat hij doet. Enig bewijs verzamelen dat het kartel de toetreding van anderen belemmert, zoals dat een goed kartel betaamt, daar kan Baudet niet aan beginnen. Als hij zegt dat het zo is, dan is het zo. Dat zijn kartel oook bevraagd zou kunnen worden op het mechanisme dat, na geleverde diensten als politicus, sommige politici helpt aan uiterste lucratieve baantjes buiten de publieke sfeer is een vraag waar Baudet verre van blijft.
Ja, hij lijkt soms best wel een beetje op Fortuyn, maar Fortuyn had humor en Baudet alleen leedvermaak. Toch een verschil. De vraag is: waarom houdt Baudet de banken en de onroerend goed wereld vrij (de Amsterdamse erfpacht moet verdwijnen, verklaart de jonge man, ongetwijfeld in de hoop dat het zijn campagnebudget zal voeden) en waarom houdt Baudet de kongsi van banken en hypotheekverstrekkers en politici zo keurig buiten schot? Hij geeft er zelf geen antwoord op en dat is, denk ik, omdat voor hem maar één enkele zaak speelt en dat is de zaak van het nationale erfgoed dat wordt verkwanseld en uitgeleverd aan het Rupsje Nooitgenoeg van de EU. Ongetwijfeld neemt hij aan dat als het partijkartel wordt gebroken dat rupsje nooit een vlinder kan worden.
Een partijkartel streeft naar beheersing van de politieke markt. Erg bekwaam is het partijkartel niet. Baudet bewijst met zijn al gekoketteer dat het best kan lukken in het kartel in te breken. Boer Koekoek, Pim Fortuyn, Geert Wilders en Jan Nagel bewezen het in de recente parlementaire geschiedenis al eerder.
Het is een inbraakgevoelig kartel, het is een kartel van niks en zo lang Baudet niet aannemelijk weet te maken dat en waarom het kartel niet eens in staat is om het meest eenvoudige te doen wat een kartel te doen staat als het meer dan een knip voor de neus waard is (ik heb het weer over een verhoging van de kiesdrempel) dan is Baudet bezig met waarmee hij onophoudelijk bezig is. Dat is voor raddraaier spelen en ons een rad voor ogen draaien.
Baudet is een poseur-fraudeur. En nu heeft hij politieke draaitol en meelifter Joost Eerdmans gevonden! Wat een mooi duo. Wat zou Hiddema daarvan vinden? Die Eerdmans is ook een straatvechter maar, zo zal Theo denken, je ziet het ook aan hem af en dat is iets waar Theo al snel de neus voor ophaalt. Jammer, voor Theo. Bij Hiddema is alles hetzelfde maniertje en dat is, ik kan het ook niet helpen, een beetje zielig. Bij Baudet daarentegen is alles over de rand.
Hiddema is gewoon rechts, Baudet is homeopatisch aangelengd racisme. Ik zou het wel aardig vinden als er door het partijkartel een referendum – Thierry’s oplossing voor alles tenslotte– zou worden georganiseerd over de vraag of we een jokkebrokkende politicus met pek en veren mogen verjagen dan wel vleugellam gemaakt mag worden. Stel je voor, Thierry met een vleugel die het niet doet.
15 juni 2017
=0=
Wereldvreemd
Het blijkt niet moeilijk te zijn om nepnieuws op grote schaal te verspreiden. Het kost je wat geld om te beginnen maar het kan je bij enig succes ook veel geld of andere typen van invloed opleveren. En succes ontstaat doordat we eraan gewend zijn geraakt om als we iets opblazen (nepnieuws bijvoorbeeld) te denken dat we het dan niet opblazen maar delen en als we iets delen bedoelen we dat we via sociale media deelnemen in sociale netwerken die weer andere netwerken activeren enzovoorts.
Er is net een intrigerend rapport over verschenen (Trend Micro, The Fake News Machine; How Propagandists Abuse the Internet and Manipulate the Public). Het is echter niet alleen het internet dat onaardig wordt ingezet, de traditioneler kanalen van radio, tv en kranten kunnen er ook wat van. Ook daar echoputeffecten en nog geheel vrijwillig ook, geen manipulator te bekennen. Neem het frame van de ‘wereldvreemdheid’ dat de realo’s van VVD, D66 en CDA op GL hebben geplakt en neem de achteloosheid waarmee het journaille dat heeft overgenomen (met de gelukkige uitzondering van Stevo Akkerman).
Wat is wereldvreemd? Wereldvreemd is de grondwet van de voormalige Sovjet Unie bestuderen en aannemen dat uit zo’n schitterende constitutie alleen maar verheven gebeurtenissen kunnen voortvloeien. Wereldvreemd is een verklaring met hooggestemde idealen ondertekenen en er dan van uit gaan dat het in orde is. Wereldvreemd is het aan te nemen dat als er garantie op staat het ook gegarandeerd is. En het toppunt van wereldvreemdheid is het mensen die daaraan twijfelen als wereldvreemd weg te zetten.
Wat is wereldvreemd? Wereldvreemd is ergens handhaving op zetten en verwachten dat er dan gehandhaafd wordt. Wereldvreemd is ergens toezicht op zetten en verwachten dat er dan wordt toegezien. Wereldvreemd is ergens inspectie op zetten en verwachten dat er dan geïnspecteerd wordt. In ons land (en ik ben bang niet alleen in ons land) is dat dagelijkse politiek. Vandaar dat als die even wordt onderbroken er een kansje is op een nieuwe relatie tussen wereld en wereldvreemdheid. Dat geldt voor vluchtelingen en vluchtelingenverdrag, het geldt voor zelfstandigen in de arbeidswereld en het recht waar ze recht op hebben. En nee, het wordt vermoedelijk niet beter.
Toen de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) werd afgeschaft en de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) kwam dachten de bedenkers van al dat moois dat ze daarmee de wereld van de opdrachtrelaties een goede dienst bewezen. Het probleem was namelijk dat veel zelfstandigen behalve in naam niet zelfstandig waren. Ze waren ‘schijnzelfstandig’, deden hetzelfde werk als hun onderbetaalde werknemercollega’s maar dan voor nog minder geld. Ze hadden wel belastingvoordelen die de werknemers niet hadden maar die voordelen verdween in de zakken van de opdrachtgevers, zodat de schijnzzp-ers uiteindelijk slechter af waren dan de werknemers en de opdrachtgevers beter dan de werkgevers. Voor hetzelfde werk. Het moet ooit bedacht zijn, met de beste bedoelingen ongetwijfeld.
Zo zie je maar weer. Verwachten dat wat op papier staat ook de praktijk zal worden is wereldvreemd. Zet je, wijs geworden, opnieuw wat op papier dan kun je hooguit verwachten dat de praktijk zal volgen indien je erbij blijft staan, dat je toezicht houdt. Maar dan heb je buiten onze overheid gerekend. Die heeft van het toezicht, de Inspectie SZW (toezicht in het bijzonder ‘daar waar de hardnekkigste problemen zitten en het effect het grootst is’), een kostenpost gemaakt waar amper inkomsten tegenover staan. Er zit spanning in die dubbelslag van hardnekkig en groot; hardnekkige kwalen hoeven geen grote effecten te hebben en grote effecten hoeven niet te duiden op hardnekkige kwalen.
Op een onbewaakt moment wil er wel eens een rapport verschijnen met als vraag of de handhaving wel goed gehandhaafd wordt. Say no more, zeggen ze in zo’n geval bij Monty Python en als zo vaak vat dat de kwestie voortreffelijk samen (‘what is it like?’ vraagt Eric Idle aan het einde van een sketch die van broeierige insinuaties van zijn kant aan elkaar hangt). Hoe is het? Ja, als de handhaver dat wist zou het handhaven vast beter gaan. Voor de Inspectie maakt dat allenaal niet uit. De inkomsten die er zijn komen grotendeels uit de beboeting van onregelmatig verkregen uitkeringen, uit de sociale zaken dus, en veel minder uit de werkgelegenheid. Wil een werkgever, laat staan een opdrachtgever, gepakt worden dan moet het wel heel erg geweest zijn. Verwachten dat de DBA de praktijk van de schijnzelfstandigheid zal ontmoedigen is wereldvreemd – omdat er niet gehandhaafd wordt. Wat is dat toch, handhaven?
Wij leven in een wereld die wordt geplaagd door wereldvervreemding, schreef Hannah Arendt. Wereldvervreemding? Say no more.
14 juni 2017
=0=
Onbeduidend
De informateur begreep niet waarom GL vasthield aan een onbeduidend punt. Dat dezelfde informateur niet begreep dat de andere partijen het punt te beduidend vonden om aan GL cadeau te doen – dat bewijst drie dingen. Het punt is minder onbeduidend dan de informateur nu doet voorkomen, de informateur is pissig op GL omdat GL zijn inspanningen om de zaak vlot te trekken te licht heeft bevonden, en de informateur heeft partij gekozen.
Dat laatste had hij niet mogen doen. Het zal wel bedoeld zijn als een waarschuwing aan de CU om op het onbeduidende punt een minder dwarse koers te kiezen dan GL. Dat is niet netjes. Mogelijkerwijs wel effectief, misschien zelfs waarschijnlijk effectief maar de informateur doet hier beduidend meer dan een informateur betaamt. Ik wil niet uitsluiten dat de informateur het na deze informatie voor gezien houdt. Het is mooi geweest en zo, er is een tijd van komen en een tijd van gaan en als iemand dat weet, dan deze informateur wel.
Waar de informateur vermoedelijk wel het gelijk aan zijn zijde zal krijgen is in zijn inschatting van D66. D66 gaat om en zal de CU accepteren, niet omdat D66 dat graag doet maar omdat D66 tot elke prijs wil regeren. Uit het leven stappen is voor D66 een vrije kwestie, uit de informatietrein stappen is voor D66 een kwestie van leven en dood. Het leven is het deelnemen in een regering, de dood is de veroordeling tot de oppositiebankjes. We hebben ons constructief suf geopponeerd, vindt de fractievoorzitter. Om dat nog een keer vier jaar lang te moeten doen jaagt hem de dood op het lijf. Nee, het gaat nergens over, behalve dat het over D66 gaat en eigenlijk gaat het ook niet over D66, het gaat over de fractievoorzitter van D66. Hij was één keer een mislukt minister zonder portefeuille, hij vindt het nu tijd om te bewijzen dat een geslaagd ministerschap met portefeuille veel beter bij hem past.
En dat weet de informateur. Ongetwijfeld weet de informateur dat. En ik denk dat de informateur ook heel goed weet dat het echte bezwaar van D66 tegen de CU veel minder het levenseinde is dan het bestaan van de zzp-er.
D66 en VVD zijn helemaal voor vrijheid, blijheid voor de zzp-er. Vanuit hun visies is dat terecht want de opdracht van het zzp-schap is nog niet volbracht. We zijn al een eind gekomen in de ontmanteling van de sociale zekerheid en het arbeidrecht maar het werk is nog niet af en pas als het werk af is, is de opdracht volbracht. In het belang van de toekomst, dat wel. De CU ligt daar enigszins dwars. Niet heel erg, de CU wil bijvoorbeeld de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) weer terug (en dat is eerder een voordeel voor de opdrachtgever dan voor de zzp-er), maar die partij vindt ook dat de zzp-er zich verplicht moet verzekeren voor ziekte en arbeidsongeschiktheid, en verplichtingen zijn nu eenmaal de verboden vloeken in de neoliberale kerk van VVD en D66. Niet in die van het CDA en ook niet in die van de CU.
CU en CDA, daar kan nog iets moois opbloeien. En omdat het hier niet gaat over vragen van leven en dood, maar alleen over de onbeduidende kwesties waarmee onebduidende mensen hun leven en levensonderhoud moeten zien op te vullen, moet er een compromis te bedenken zijn. De verschillen zullen, uiteindelijk, onbeduidend blijken te zijn en in de politiek moet je kunnen geven en nemen.
Eindelijk kan de informateur aan het echte werk.
13 juni 2017
=0=
Vervuild
Sinds een kwart eeuw is de premie-afdracht voor de ziektewet gedifferentieerd. Tot 1992 betaalde elk bedrijf dezelfde premie, daarna was je premie afhankelijk van het ziekteverzuim in je bedrijf. De vervuiler betaalt.
De vraag of er sprake van vervuiling was werd wijselijk niet gesteld. Dat is spijtig want de gevolgen van die omissie zijn tamelijk verwoestend. De gedachte dat ziekteverzuim een beleidskwestie is, dus afhankelijk van één of meer beslissingen, heeft een leuke markt voor verzekeraars geopend maar los daarvan is het te gek voor woorden. Was het een beleidskwestie, dan zou ziekte afhangen van de beslissing van de werknemer zich ziek te melden, van de bedrijfsbeslissing de kwaliteit van de arbeid te verwaarlozen, van de beslissing van personeelszaken om nog steeds zo stom te zijn oude en zieke en zwakke werkkrachten in te huren.
Zo maak je van ziekte een situatie die in plaats van beïnvloed te worden door beleid van diverse snit een situatie die het product is van beleid. En dat ga je dan tegen met beleid om het eerstgenoemde beleid te straffen en dat heet dan dat de vervuiler moet betalen. Het bedrijf moet betalen, zegt de wet maar het bedrijf weet net zo goed als de overheid dat het risico wordt doorgeschoven naar de werknemer, die door deze wetswijziging als zodanig een risico is geworden.
Om het af te maken werd de ziektewet in 1996 ‘geprivatiseerd’ en daarmee begon de praktijk om behalve de premie ook de loondoorbetaling bij ziekte op het bordje van het bedrijf te leggen. Ben je groot als bedrijf dan word je gered door de wet van de grote aantallen, ben je klein dan ben je de klos. Als het de export maar niet benadeelt zal de gedachte wel geweest zijn en de hemel zij dank, het heeft de export niet benadeeld. Niets benadeelt de export. Nou ja, een eerlijker euro misschien maar tegen die tijd wordt er wel weer wat nieuws bedacht voor de export. Aan de ongelukkige mkb-er die te klein is voor tafellaken en te groot voor servet wordt sinds kort ook gedacht – en dat gaat ongetwijfeld enig soelaas bieden voor het mkb en even ongetwijfeld geen enkel soelaas voor de werknemer.
De premiedifferentiëring en de loondoorbetalingsverplichting voor het bedrijf hebben gezorgd voor tal van discriminerende wervings- en selectiepraktijken, en voor een plethora aan opdrachtrelaties die voornamelijk bestaan en steeds opnieuw worden verzonnen omdat ze zijn vrijgesteld van premiebetaling. Het is de wet van de privatisering: privatiseer wat en je krijgt een enorme toename van regeldruk en van volstrekt overbodige bureaucratisering. Het heeft in de sociale zekerheid tot een macht aan overbodig werk voor papierschuivers en zich noemende intermediairs en bemiddelaars geleid en het heeft de werkzoekenden niet geholpen. Dat kan dan ook de bedoeling niet zijn geweest – de bühne daargelaten.
Want behalve bij de ziektewet zien we vergelijkbare ontwikkelingen in de werkloosheidswet. De privatisering ervan is nabij maar de premiedifferentiatie kennen we al en dus krijgen we bedrijven die gaan shoppen naar lagere tarieven. De uitzendbranche is er goed in en krijgt nu het deksel op de neus omdat minister Asscher hen een hogere premie in rekening brengt. Boze geesten vermoeden dat Asscher langs deze weg geen regelingenmisbruik uit de weg wil ruimen maar eenkennig als steeds het flexwerk onaantrekkelijk wil maken. In de Volkskrant van vandaag kom ik een ‘flex-deskundige’ tegen die rept van ‘de wraak van Asscher, dus dan weet je het wel.
Overigens, in diezelfde Volkskrant wordt een fiscaal-jurist opgevoerd die voorstelt om iedereen dezelfde premie te laten betalen. Kijk, daar word ik nou vrolijk van. Soms is de klok vele jaren terugzetten het beste beleid om een kwart eeuw idiote neoliberale beleidsvervuiling ongedaan te maken.
12 juni 2017
=0=
Imperiaal
Toen Engeland nog een indrukwekkend imperium was werd voor binnenlands gebruik het genoegen van een liberale rechtsstaat aan steeds meer delen van de bevolking toegestaan. Tegelijkertijd werd in de kolonieën de repressie geperfectioneerd.
Engelsen zijn vrije mensen, de door de Engelsen gekoloniseerde bevolkingen waren zulke vrijheid niet waard, ze waren er niet aan toe en hoe dan ook, het zal ook wel iets met henzelf te maken hebben gehad, toch? Met hun ras (de racistische verklaring) bijvoorbeeld zou het te maken kunnen hebben, of, voor het geval ras te onbeschoft klinkt, met hun cultuur (de culturalistische verklaring)?
Na het opdoeken van de kolonieën werd Engeland de bestemming van tal van ex-gekoloniseerden. Het imperium slaat terug, zo werd dat vijfendertig jaar genoemd door het roemruchte Centrum van Culturele Studies in Birmingham. Het voormalige imperium doet dat nog steeds. Begin jaren tachtig ging het nog voornamelijk over de zwarte Britten, afkomstig uit het Caraïbisch gebied en uit Afrika; enige jaren later (onder invloed van de ophef over de Satanic Verses van Salman Rushdie) ging het over Britten, afkomstig uit Azië. De verschuiving is, met een veelal afkeurende distantie, uitstekend gedocumenteerd in het werk van VS Naipaul. En in het kader van die verschuiving werd ras aangevuld met, zo niet hertaald als, cultuur en religie, die daartoe beide in een culturalistisch jargon werden ondergedompeld. De multiculturele samenleving is een culturalistische product van de eerste orde. Daarom, de multiculturele samenleving was nooit een samenleving en altijd een cultuur uit de culturalistische hoge hoed, een cultuur waarbinnen culturen op organismen lijken die met elkaar in een strijd op leven en dood zijn verwikkeld en waarbinnen maar één cultuur kan zegevieren – door de andere culturen uit te schakelen.
Het heeft de toekomst, het culturalisme. Racisme wordt steeds vaker met het gegeven geconfronteerd dat de rassen waarop het zich beroept niet blijken te bestaan. Een rechtgeaarde racist heeft het tegenwoordig bijgevolg liever over etniciteit. Daarmee sla je twee vliegen in één klap: de referentie naar ras is dichtbij maar hoeft gelukkig niet meer te worden uitgesproken om toch gehoord te worden, en de referentie naar cultuur en naar de superioriteit van de ene cultuur boven de andere krijg je er gratis en cadeau bij. Wie hier aan de nationalistische en racistische blaaskaak Thiery Baudet denkt heeft het helemaal bij het rechte eind.
Martin Sommer heeft het in zijn column deze week in de Volkskrant ook over Engeland. Na de aanslag in Londen 2005 heeft Engeland, schrijft hij, volhard in zijn ‘slonzige multiculturalisme’ en daar krijgt het nu de rekening van gepresenteerd, in de vorm van een ‘multicultureel failliet’. De imperiale erfenis van Engeland is niet imperiaal, het is multicultureel. Van een imperiale erfenis kom je niet zomaar af, maar nu het in goed culturalistische traditie niet gaat over geschiedenissen maar over culturen, hoef je uiteraard volgens Sommer die erfenis alleen maar te accepteren onder voorrecht van boedelbeschrijving. Als je er beter van wordt dus en dat is al lang niet meer het geval – en in de culturalistische bijbel van Sommer was het nooit het geval, kon het als geval niet eens voorkomen, en dat geldt niet alleen voor Engeland, het geldt overal.
History is bunk. Van Henry Ford tot en met de Brave New World is dat de rode draad die de eenheid van ‘community, identity, stability’ in onze wereld bij elkaar brengt en bij elkaar houdt. Het is de draad waar de dappere Buma zich met volle instemming van Sommer aan vasthoudt, het is de draad waar May zich aan vastklampt. Dat is dan dezelfde May die haar mond van afschuw vertrekt als ze de naam van Corbyn uitspreekt, de enige politicus in dat land die het verband tussen de terreur in Engeland en de imperiale geschiedenis van Engeland nu eens niet onder het tapijt van de botsende culturen schuift.
Alleen al daarvoor verdient Corbyn meer lof dan welke andere politicus dan ook in Engeland en, nu we het er toch over hebben, in ons eigen land. Sommer verlangt van politici dat ze weer leren uitspreken wat goed en kwaad is – waaruit van de kant van Sommer zelf een griezelig begrip van politiek spreekt. Leg de goed/kwaad plichten op aan een columnist en je gaat je gang maar zou ik zeggen. Leg het op aan een politicus en je roept een wereld op waarin de ethische en morele verantwoordelijkheden van iedereen onnodig worden gepolitiseerd. De wereld van Wilders; in diens wereld is van niets anders sprake dan van goed en kwaad. Maar je moet goed en kwaad helemaal niet politiseren, dat doet IS wel voor je. En Wilders. Daar zou je je als politicus tegen moeten afzetten. En als je wilt politiseren, politiseer dan maar, in plaats van goed en kwaad, imperiale en koloniale geschiedenissen, daden, wandaden en misdaden. Door ze bij de naam te noemen.
Het verdient de voorkeur om een imperiaal failliet niet te verkopen als een multicultureel failliet.
10 juni 2017
=0=
Mensenrechten
Steeds weer blijken de daders van terroristische aanslagen bekend te zijn bij de politie en de inlichtingendiensten. Binnen en tussen die diensten wil het met de onderlinge uitwisseling van gegevens niet erg lukken. De Italianen delen de Britten mee dat ze op hun tellen moeten passen, de Britten beginnen pas op hun tellen te passen als het kwaad al geschied is. En dat keer op keer.
Mevrouw May heeft er wel een oplossing voor. Niet, zoals je zou mogen verwachten, het afdwingen van betere samenwerking (meer bij elkaar in de keuken kijken, meer gezamenlijke opleidingsprogramma’s, meer onderlinge uitwisseling van personeel). Dat ligt net zo voor de hand als het afdwingen van meer militaire samenwerking in de EU en dat schiet ook niet op. Nee, mevrouw May heeft bedacht dat het probleem wordt gevormd door de mensenrechten. Mensenrechten zijn alle grondrechten en daarnaast rechten die beschermen tegen gedwongen verdwijning van personen, rechten om gevrijwaard te blijven van foltering enzovoorts.
Mensenrechten zijn rechten op een fatsoenlijke behandeling. Het zal May wel steken dat mensen die andere mensen niet fatsoenlijk behandelen als het hen zo uitkomt zelf wel aanspraak willen maken op fatsoenlijke behandeling. Dat is niet goed, vindt ze, die mensen hebben daar helemaal geen recht op en onze veiligheidsdiensten moeten zich niet laten belemmeren door die rechten. Mocht het zo zijn dat de diensten op hun klompen aanvoelen dat het ergens met die en die foute boel is en mocht het zo zijn dat diezelfde diensten nog niet genoeg bewijs hebben om die en die voor het gerecht te dagen en veroordeeld te krijgen, dan mag het niet zo zijn dat tussen het gevoel van de diensten en de veroordeling tot strenge straffen (en langere straffen, zegt May) mensenrechtenverdragen staan.
Die gaan we dan veranderen, zegt May. Ze vergeet gemakshalve dat dergelijke verdragen burgers moeten beschermen tegen een opdringerige staat, tegen de willekeur van de staat. Je zou denken dat Engeland, met de Noord-Ierse burgeroorlog en de vele mensenrechtenschendingen ten tijde van die oorlog nog vers in het geheugen, mensenrechten zou willen koesteren maar met de huidige generatie Tories wordt niets gekoesterd – behalve de onderbuik van de Conservatieve Partij. Dat is de partij die referenda verzint omdat de partij het zelf nergens over eens kan worden, de partij die verkiezingen verzint omdat de partij denkt dat ze die kan winnen, de partij die niet eens het lef heeft uit te halen naar Trump als Trump uithaalt naar de burgemeester van Londen. Tja, wat moet je dan nog met fatsoen?
7 juni 2017
=0=
Ondernemer
Het Vluchtelingenverdrag is gemaakt voor die ene dissident uit de Sovjet-Unie die naar Zweden wou vluchten. Er zijn nog altijd meer dan genoeg dissidenten maar de Sovjet-Unie bestaat niet meer. En daarom moet het verdrag worden aangepast. Was getekend: Ahmed Aboutaleb.
Klimaatvluchtelingen? Aboutaleb maakt er geen woord aan vuil. Zijn oplossing voor alles: ontwikkelingssamenwerking. Stijging van de zeespiegel? Hou het tegen met ontwikkelingssamenwerking. Lange periodes van droogte? Bestrijd het met ontwikkelingssamenwerking. Althans, dat moeten we dan maar aannemen want Aboutaleb schermt wel met ontwikkelingssamenwerking maar heeft het niet over het klimaat en zo. Hij denkt bij vluchtelingen aan een markt met op dit moment veel meer aanbod van dan vraag naar vluchtelingen. Aboutaleb spreekt van het Canadese model. Je pikt als land die vluchtelingen eruit die je nodig hebt en de rest wijs je af. Dat het vluchtelingenverdrag er altijd al was om ook die ‘rest’ niet aan haar lot over te laten, dat gaat er bij Aboutaleb niet in. Het verdrag was voor die ene Sovjet-dissident, niet voor de miljoenen vluchtelingen van tegenwoordig.
CDA en VVD zijn zeer in hun nopjes met deze Aboutaleb, D66 vraagt zich af wat de man bedoelt en de PvdA heeft al laten weten dat die partij het er niet mee eens is. In naam van de solidariteit die ook voor Aboutaleb een reden is om te vinden wat hij vindt. Komt het nog goed tussen hem en de PvdA? Ik heb mijn twijfels. Het ziet ernaar uit dat de ene solidariteit de andere niet is. Ook wordt steeds duidelijker dat de sollicitatie van Aboutaleb, destijds bij de LPF van Fortuyn, meer dan alleen een curieuze anecdote in zijn loopbaan is geweest. Ik noem het liever een vroege uiting van politiek ondernemerschap, van een opvatting van politiek als een markt waarop je moet scoren met aanbiedingen die de kiezer aanspreken. Waar ‘draagvlak’ voor is, in de terminologie van Aboutaleb van vandaag de dag. Draagvlak, per slot, is de zelfregulering van de maatschappelijke meerderheid. Precies, net zoals bij een gewone markt en precies, net zoals je gewone markten hun werk moet laten doen, moet je het draagvlak van de maatschappelijke markt z’n werk laten doen. Politiek is het honoreren van draagvlak en wie daar het beste in is verdient te regeren. Zoals centrum-rechts nu, zegt Ahmed want centrum-rechts heeft gewonnen.
Draagvlak is een intrinsiek onverantwoordelijk woord, het is het woord dat politici steeds vaker in de mond nemen bij beslissingen die ze zelf niet durven nemen en de verantwoordelijkheid ervoor daarom maar al te graag doorschuiven naar het volk in wiens naam en belang politici zeggen te handelen. Nee, het volk wil het niet, weet u, er is geen draagvlak voor en is democratie niet het stelsel dat doet wat het volk wil, dat doet waar draagvlak voor is onder het volk? Grappig, dergelijke lieden vragen zich nooit af of er genoeg draagvlak voor belastingen is.
Een verstandig ondernemer is een realist en een realist weet dat als je als politicus over belastingen, belastinghoogte en de verdeling van belastingen begint de beer pas echt los is. Aardig voor revolutionairen, een gruwel voor ondernemers. De belastingen zijn het brood waar we allemaal van moeten eten en sommigen van ons wat meer en eerder en beter dan anderen van moeten eten, en het draagvlak levert de spelen die het volk tevreden moeten houden. Zo goed en zo kwaad als dat gaat natuurlijk want iedereen tevreden stellen is niet alleen onmogelijk, het is ook ondankbaar en het is ondankbaar omdat het ondoenlijk en onbegonnen werk is. Het kost stemmen en daar begint een beetje politiek ondernemer niet aan.
Ik denk dat voor Aboutaleb de PvdA binnenkort niet ondernemend genoeg meer is.
5 juni 2017
=0=
Centrumrechts inhalen
Laten we eerlijk zijn. Aboutaleb was eerder dan Rutte, zijn ‘rot op’ ging aan het ‘pleur op’ van Rutte vooraf. En nu is Aboutaleb weer sneller dan Rutte. Met zijn pleidooi voor een centrumrechts kabinet, inclusief de PVV, heeft hij Rutte voor een tweede keer centrumrechts ingehaald. Dat wordt nog wat. Ik voorzie een herrezen Leefbaar Nederland, dat het lopende vuurtje van rechts Nederland van nieuwe brandstof zal voorzien en als een feniks uit z’n eigen as zal opduiken.
Jammer voor Wilders, maar de omhelzing van Nederlandse normen en waarden gaat belangrijker worden dan het afwijzen van de islam. En jammer voor Baudet, maar de homeopatische verdunning van de Nederlandse etniciteit zal een minder bedreigend vooruitzicht blijken te zijn dan het gevaar van het verlies van draagvlak voor de Nederlandse cultuur van normen en waarden, de cultuur die de joods-christelijke-humanistische beschaving van oneigenlijke smetten vrij moet houden.
Pim wist het al. De wederopstanding van Nederland begint in Rotterdam. Deze keer lukt het nog niet, het moet nog wat rijpen en haastige spoed is goed maar niet altijd en nu even niet, en volgende keer moet het lukken want er staat te veel op het spel. Dat is te zwak uitgedrukt: alles staat op het spel.
Stel je voor. Ahmed A. als premier supra pares (voor minder doet hij het niet), Geert W. als minister van woede en cultuur, Fleur A. als minister van algemene zaken buiten de Algemene Zaken, Mark R. als minister van integrale, integrerende en integrationistische grensoverschrijdingen en koninkrijksrelaties, Diederik S. als minister van etniciteit en overige kartelvorming, Hans S. als minister van schuld en schaamte en Rob O. als zijn staatssecretaris met bijzondere aandacht voor eer, respect en vernedering. Het revitaliseert de sociaal-democratie, brengt alle voormalige kiezers weer terug bij de moederpartij en het gaat bewijzen dat centrumrechts voor lange tijd de toon gaat zetten in de Nederlandse politiek. Bij de volgende verkiezingen is het zover.
Of vergis ik me en heeft Aboutaleb een sollicitatiebrief geschreven, een aanbod om als PvdA-er zitting te nemen in een centrumrechts kabinet waar zijn partij geen zitting in wil nemen? Het is eerder vertoond, en met een buiging naar het verleden van de sociaaldemocratie kun je zeggen dat wat KVP en ARP destijds is overkomen nu de PvdA te wachten staat. Zou dat het zijn?
De wonderen zijn de wereld nog niet uit en Ahmed is niet goed in stilzitten. Dat laatste is het enige wat ze bij de PvdA weten. Niet veel, maar dit weten ze zeker.
4 juni 2017
=0=
Eerlijk
Volgens Wilders roept de islam op tot terreur; de koran laat daar volgens hem geen enkele twijfel over bestaan. Hij zou, als hij een fatsoenlijk, eerlijk en vooruit ook een beetje een moedig mens was geweest, hetzelfde hebben moeten zeggen over het christendom en de bijbel en het jodendom en de thora. Dat doet hij niet. Hij heeft er het fatsoen niet voor, hij liegt er liever omheen en hij heeft er het lef niet voor. Andere politici zouden hem op deze, juist op deze, kronkels kunnen wijzen maar geen politicus die het aandurft, geen politicus die ook maar in de buurt wil komen van het verwijt de islam uit de wind te houden. Ze zouden nog meer draagvlak verliezen en draagvlak is de Nederlandse variant van de uitstorting van de volkse geest. Het volk is heilig, de cultuur van het volk is heilig, draagvlak is heilig, draagvlak is cultuur, is Nederlandse cultuur.
Wie van mening is dat pasen en pinksteren geen specifiek Nederlandse feesten zijn en wie meent dat ze als religieuze feesten op hun retour zijn en voornamelijk als de folklore van de meubelboulevard voortleven, die krijgt het van Wilders en zijn kornuiten onder uit de zak. Pas op, roepen ze, voor je het weet hebben de moslims het ingepikt, zoals ze alles inpikken, je huis, je baan, je cultuur. Voor de opvatting dat de islam geen godsdienst is maar, in de geest van de goddelijke kale, een achterlijke cultuur, voor die opvatting heeft Wilders naarstig en met een zeker succes behoorlijk wat draagvlak verzameld. Hij had het uiteraard niet over de islam hoeven hebben, hij had het over elke godsdienst kunnen hebben. Vervang het woord ‘achterlijk’ door ‘achterblijvend’ en je bent waar je moet zijn.
Ik moet zeggen dat Wilders dat op zijn beurt heeft weten om te keren en, meer nog, dat hij doorheeft dat er politieke winst te boeken is door de islam van elk achterblijven de schuld te geven. Dat is dan toch maar een punt dat hij heeft gescoord, een punt dat hij met zijn gebruikelijke overdrijving al zo ver heeft weten op te blazen dat hij iedereen die de islam niet aanwijst als de bron van alle ellende tot landverrader bestempelt. De hyperbolen van Wilders zijn de andere kant van zijn lafheid en ze hebben geleid tot een cultuurbegrip dat elke cultuur uitsluit.
Dit citaat van Simon Leys kom ik tegen in een essay van Julian Barnes (De Groene, gisteren): ‘Cultuur komt voort uit uitwisseling, en kan bloeien dankzij verschillen. In deze zin is “nationale cultuur” een contradictio in terminis en “multiculturalisme” een pleonasme. De dood van de cultuur is gelegen in naar-binnen-gekeerdheid, zelfgenoegzaamheid en isolement.’ Ik hoop dat de informateur er zijn voordeel mee doet. Dat is hard nodig.
2 juni 2017
=0=
Gelegenheid
In Duitsland hebben de politici door dat we niet zozeer meer wapens nodig hebben als wel meer Europese samenwerking. De wijsheid komt uit het Oosten, dat blijkt maar weer. Te onzent gaat het formatiespel weer beginnen. Zouden de politici hier doorhebben dat de wereld zo snel verandert dat samenwerken belangrijker is dan het spekken van wapenproducenten en –handelaren? Ik ben er niet gerust op. Rutte zal ongetwijfeld nog lang proberen te ontkennen dat door Trump en May de bodem onder zijn Atlantische dromen is weggeslagen. Hij zou een nieuwe visie moeten hebben maar hij heeft niet eens een oude en zo lang het CDA het blijft zoeken bij Jaap de Hoop Scheffer dan wel Hans Hillen zal ook van die kant geen redding komen. Een motorblok? Nee, eerder een blok aan het been.
Merkel en Gabriel geven in ieder geval een richting aan, waarlangs een nieuwe visie op de rol van Europa tot stand kan komen. Dat is al heel wat. Als je wilt samenwerken moet je willen samenwerken, het is een les die de meeste EU-lidstaten nog moeten leren.
De EU betaalt zich suf aan defensie en doet dat op zo’n manier dat zevenentwintig landen zevenentwintig keer hetzelfde doen. Het is duur, ineffeciënt en ineffectief. De Donald roept op om hetzelfde te blijven doen maar dan meer van hetzelfde want dat is goed voor de Amerikaanse wapenproducenten en –handelaren. Dat noemt hij een homerun en hij kan het weten: ‘I was the best baseball player in New York when I was young’. Zei de Donald. De Donald denkt dat meer geld voor wapens nodig is. We leven in een gevaarlijke wereld. Het gevaar komt uit Iran en het Iraanse gevaar wordt groter en groter. Het moet gekeerd worden. De Saoudi’s en de Israeli’s weten het, de EU zou er goed aan doen het op z’n minst te weten te willen komen. Vindt Donald.
De Saoudi’s hebben zich net voor een paar honderd miljard dollar aan nieuw wapentuig laten aansmeren door Donald, zodat ze het in Jemen kunnen schudden en wij alvast een nieuwe hulpactie kunnen voorbereiden. Israël is sinds jaar en dag het meest gemilitariseerde land ter wereld, het straatarme Griekenland staat op plaats zeven, het al even arme Cyprus op plaats zes, de Saoudi’s staan op de zeventiende plaats en Iran staat op plaats zesentwintig (data uit 2016, bron: BICC, Global Militarization Index 2016) en toch, zegt de Donald, komt het gevaar uit Iran. Over die plekken van Cyprus en Griekenland zouden we Dijsselbloem eens moeten bevragen. Is hij iets vergeten in zijn bezuinigingswoede en is hij in dat verband toevallig de absurde defensie-uitgaven in die landen vergeten?
De Donald is een beetje zoals Bush jr, volgens wie al het kwaad uit Irak kwam. Nu komt het uit Iran en de redenering is al even leugenachtig. De Amerikanen (en de Engelsen, laten we hen niet vergeten) zijn tot veel bereid om de Saoudi’s uit de wind te houden. En dus zoeken ze het elders. Op dat punt hadden we misschien wat meer van Merkel en Gabriel mogen verwachten. Van de gelegenheid gebruik maken om afscheid te nemen van al die angelsaksische leugens bijvoorbeeld. Voor de Duitsers, en voor de Fransen trouwens, moet dat niet zo moeilijk zijn. Ze geloofden al niets van het boevenpak Bush-Blair en consorten en ik denk dat ze ook niets geloven van Trump-May.
Ik droom van een EU die tegen Trump en May zegt dat ze de boom in kunnen met hun decennia lang gevoerde en destructieve politiek in het Midden-Oosten. Dat de EU daar afstand van neemt.
Mijn droom, en tegelijk de nachtmerrie van Rutte. Geluk komt zelden alleen.
30 mei 2017
=0=
Bewegen
Ieder afzonderlijk vindt dat ieder ander moet bewegen. De gedachte dat de beste garantie op bewegen het zelf in beweging komen is, is bij iedereen bekend, behalve bij faserende politici. Die denken op hun beurt dat als het maar lang genoeg duurt we vanzelf behoefte krijgen aan een indeling in fasen. Formeren is faseren, verklaarde onze pedante premier, en daarbij vergat hij dat informeren en formeren twee aparte fasen zijn. Een Houdini weet dat, onze premier gaat eraan voorbij, daarbij gesteund door Edith Schippers, de politicus die steeds meer Mark op haar erf toelaat en nu alleen nog als taak overhoudt een redenering te verzinnen waarbij Mark uit de wind wordt gehouden. En Sybrand, zo mogelijk en is het niet mogelijk dan in elk geval Mark.
Mark denkt dat bewegen bestaat in het verwerpen van het realistische alternatief van een coalitie met GL en in het opwerpen van onrealistische alternatieven met SP en PvdA. Daarin zal hij worden bijgevallen door Sybrand. Mark en Sybrand komen daar mee weg zolang Jesse Klaver en Alexander Pechtold de, door CDA en VVD uit angst voor de PVV ontworpen, omerta respecteren over de redenen voor het mislukken van een coalitie met GL. Die flauwekul mag nu wel eens afgelopen zijn. D66 en GL hadden er nooit in moeten toestemmen. Waarom zwijgen over migratie? D66 en GL hebben geen enkele reden te zwijgen over migratie. VVD en CDA wel. Toch, bij VVD en CDA is angst voor de PVV de enige reden om de kaken stijf op elkaar te houden. Stel je voor dat ze zouden ‘bewegen’ in het ‘migratiedossier’. Moord en brand zou de PVV schreeuwen. Uitverkoop! Landverraad!
Ik begrijp dat politiebaas Erik Akerboom de discussie over het hoofddoekje al in de vriezer heeft gezet voordat de discussie op gang heeft kunnen komen. Hij wil niet nog meer polarisatie. De politie geeft daarmee aan dat zelfs de mogelijkheid van een openbaar debat gekaapt is door de PVV en het leger aan columnisten en reaguurders dat meent dat je met hard schreeuwen iedereen die je niet bevalt de mond kunt snoeren. Dat noemen ze de vrijheid van meningsuiting en ze hebben gelijk, die vrijheid zonder stijl verwoest alles dat stijl heeft. In wiens naam ook weer? In naam van het volk, ongetwijfeld. Niettemin, een politie die zich uit angst voor polarisatie uit een debat terugtrekt dat door de politie zelf is aangevraagd, doet denken aan politie die z’n neus niet meer op straat durft te laten zien – uit angst voor de tegenwind die tegenwoordig polarisatie wordt genoemd.
Een politie die hier niet ‘beweegt’ is geen knip voor de neus waard.
26 mei 2017
=0=
Uitleggen
‘Ik probeer me voor te stellen’, schrijft Aukje van Roessel in haar column in de Groene van deze week, ‘dat ik aan een buitenlander moet uitleggen dat in Nederland geen kabinet geformeerd kan worden, omdat er een partij is die per se wil dat ouderen zelf kunnen beslissen wanneer ze uit het leven stappen.’ Tja, dat hangt ervan af hoeveel tijd haar buitenlander ter beschikking heeft. En uit welk land haar buitenlander komt, natuurlijk. Het moet aan een Israeli beter zijn uit te leggen dan aan een Amerikaan en nee, dat heeft met godsdienst weinig en met coalitiepolitiek veel te maken. Maar toch. Zoals Van Roessel schrijft is de blokkade van D66 in een wereld waar klimaat, migratie, honger, oorlogen en terreur om een politieke oplossing vragen inderdaad niet zo goed uit te leggen. Het weren van GL van de onderhandelingstafel evenmin – ook dat een gedachte die ik aan de column van Aukje van Roessel ontleen.
Ik heb m’n eigen uitlegprobleem. Ik las in Trouw, gisteren, een interview met Monique Vogelzang, inspecteur-generaal van de Onderwijsinspectie. De inspectie heeft als opdracht de kwaliteit in het zeer diverse Nederlandse onderwijsbestel te bewaken, om te voorkomen dat gereformeerde kindertjes anders leren spellen dan openbare, bijvoorbeeld, of om te bewaken dat in het katholieke onderwijs kinderen die in al hun onschuld het getal 666 opvoeren daar niet op religieuze gronden voor gestraft worden. Voorwaar, een schone en verantwoordelijke taak. Ik weet overigens niet of onderwijsinspecteurs aan uniforme kledingvoorschriften moeten voldoen. Zou wel moeten, vind ik. Of eigenlijk ook niet maar in een land waar elke suggestie over een hoofddoek in sommige kringen als landverraad wordt gezien weer wel. Nee, het wordt er niet gezelliger op.
Maar nu heeft mevrouw Vogelzang bedacht dat scholen die hun ‘basiskwaliteit’ op orde hebben in hun ‘ambities’ moeten worden ‘gestimuleerd’. Het lijkt me een recept voor zachte dwang en het lijkt me een recept dat een verdere vergroting van de ongelijkheid in het onderwijs tot gevolg gaat hebben. Dat is best uit te leggen overigens, want vrijwel alle onderwijsbeleid loopt daar sinds tijden op uit. Maar waarom de Onderwijsinspectie ‘stimuleren van ambities’ als een logisch uitvloeisel van zijn toezichtstaak ziet, dat is veel minder goed uit te leggen.
Waar bemoeit de inspectie zich mee? Het is al moeilijk genoeg om een neutrale kwaliteitsstandaard op te stellen in het onderwijs, zeker in een stelsel met onze onderwijsvrijheid die aan ouders de nodige ruimte biedt om hun onderwijsvoorkeur te verbinden met de afkeer van andere ouders en hun kinderen. Die taak is de afgelopen decennia complexer geworden en het ziet er vooralsnog niet naar uit dat het op enige termijn eenvoudiger zal worden.
Als je dat met ‘ambities’ gaat bijmengen heb je geen plan voor onderwijskwaliteit, dan heb je een plan voor oncontroleerbare bedilzucht. En hoe dan ook, een inspectie die ambities naar zich toetrekt moet gestopt worden. In naam van de neutraliteit.
25 mei 2017
=0=
Nablijven
Alex, jij moet nablijven. En jij, Gert-Jan, jij ook, omdat waar er twee kijven er twee schuld hebben. Sybrand en ik zullen bij jullie komen zitten en we gaan pas weg als jij, Alex, hebt uitgelegd waarom je niet met Gert-Jan wilt spelen, en wanneer jij, Gert-Jan, hebt toegelicht waarom je pas mee wilt doen als Alex dan in z’n handen zal klappen. En vergeet niet dat juffrouw Edith meekijkt en die vergeet nooit wat, jongens, hou daar rekening mee.
Zeg Mark, vroegen Alex en Gert-Jan, wie ben jij dan wel om ons de les te lezen? Was dat niet de taak van juffrouw Edith? Sinds wanneer denk jij je te mogen uitgeven voor de baas van het spul? Ja, dat is nou sneu. Dacht Mark net het raadsel van het leiderschap te hebben opgelost en dan is het weer niet goed. Volgens Alex en Gert-Jan. Die groot gelijk hebben, en hun gelijk is goed voor een serie vervolgvragen. Bijvoorbeeld: juffrouw Edith, laat u zich dit aanleunen? En: is het niet hoog tijd dat Marx, Sybrand en Edith moeten nablijven, en dat juffrouw Edith van haar taken wordt ontheven? Ontheven, jazeker, want wie zich de kaas van het brood laat eten door Mark is ongetwijfeld een gewaardeerd VVD-lid en is even ongetwijfeld een ongeschikt informateur. Een informateur moet je om een boodschap kunnen sturen, deze informateur doet de boodschappen voor Mark. Dat is niet hetzelfde.
Voor wie doet Dig Ishta de boodschappen? Ik denk voor een aantal bijna oud-bewindslieden van de PvdA die het heel goed gedaan hebben en toch gestraft zijn met een verkiezingsnederlaag, in een verkiezing die niet over hen en wel over hun partij ging. Dat is zo ongeveer de redenering van Ishta in een ingezonden stuk in de Volkskrant, vandaag, een redenering die een zeker talent verraadt om niet bij voorbaat kansloos te zijn bij een propedeuse jezuïtische casuïstiek. Want, zegt Dig, het land moet wel geregeerd worden. Ik weet niks, maar dat weet ik.
Weet je dat wel, Dig? Is het echt wel zo? Is het land beter geworden van vier jaar regeren door VVD en PvdA? Gezien de verkiezingsuitslag moet je zeggen: nee, daar is het land niet beter van geworden. Beide partijen hebben verloren, de PvdA heel veel, de VVD minder, maar nog altijd fors. Een drol die desondanks komt beweren dat beide partijen weer nodig zijn ‘omdat het land geregeerd moet worden’ kan hooguit zichzelf serieus nemen. Ik wil niet uitsluiten dat de VVD ermee weg komt, met regeren met een rechts motorblok in een pragmatische verpakking, maar ik wil wel uitsluiten dat de PvdA, die in een dergelijk rechts kabinet op de triangel mag pingelen, ermee weg komt. Het is natuurlijk heel mooi en zo als Dijsselbloem de vernietiging van Griekenland mag afmaken en het is helemaal prachtig als Ploumen de wereld bij de hand mag blijven nemen die net door Trump was afgehakt, maar toch – het is niet het nieuwe sociaaldemocratische elan waar zovelen al zo lang op wachten.
Het zal Ishta aan zijn kont geroest zijn. Hij hoeft toch niet na te blijven.
24 mei 2017
=0=
Neutraal
In ons land is neutraliteit voor altijd verbonden met onderwijspacificatie. Dat is prettig want zo is het op zichzelf multi-interpretabele neutraliteitswoord ten minste voorzien van een stevig anker. Dat voorkomt oeverloos gezwets. Zouden we mogen verwachten. Maar zo is het niet.
Pacificatie houdt een overheid in die minimumvoorwaarden aan onderwijs stelt en het onderwijs voor het overige vrijgeeft aan ouders en bestuurders die hun eigen overtuigingen wensen na te jagen en die menen dat hun kroost daarbij gebaat is. Dat laatste moeten we breed zien. Je kunt ook voor een christelijke school kiezen omdat je het openbare onderwijs vlees noch vis vindt. Ook een overtuiging.
Ten aanzien van die overtuigingen is de overheid ‘neutraal’. De overheid is ook neutraal bij het in voorkomende gevallen uitspreken van een eed dan wel een belofte. Gaat uw gang, zegt de overheid en je hoeft nog niet eens je eigen bijbeltje mee te nemen ook. Neutraliteit is een compromis, met aan de ene kant van het compromis het ‘openbare’ en aan de andere kant het ‘bijzondere’, spruiten van dezelfde wetten en besluiten en onderworpen aan dezelfde Inspectie, die dan weer openbaar is en tegelijk het bijzondere erkent. Dwaze, verwarrende, houterige woorden. Die een eeuw geleden hebben geleid tot een houterig compromis. In veel gevallen is een houterig compromis beter dan geen compromis. De rest is ongeduld.
Neutraliteit is allerminst hetzelfde als de afwezigheid van religie in het publieke domein. Het zegt niet meer dan dat we niet aan een staatsgodsdienst doen en dat we de bestaande religies alle met dezelfde egards (of het gebrek eraan) bejegenen. Neutraliteit is verder gecodificeerd in een aantal grondrechten, rechten van de burger tegenover de staat, rechten die hem een gelijke, onpartijdige, neutrale behandeling van de staat garanderen en die hem bevoegd verklaren er zijn eigen religie op na te houden, solo of in gezelschap van anderen, thuis of in de publieke ruimte.
Geen afwezigheid van de religie in het publieke domein dus. Integendeel zelfs. Rutte politiseert religie en lonkt als het zo uitkomt naar de SGP. Het is denkbaar dat we binnen niet al te lange tijd een regeringsverklaring hebben met een uitdrukkelijke verwijzing naar het christendom. Geeft niet, die verwijzing komen we toch al overal tegen (het schijnt dat we het resultaat zijn van een joods-christelijke-humanistische beschaving), zij het dat we daar kennelijk volstrekt neutraal mee omgaan. Hoe? Dat vermeldt het verhaal niet want om het hoe te achterhalen zouden we het verhaal moeten vertellen en we willen geen slapende honden wakker maken – in dat geval is de kans levensgroot aanwezig dat we het verhaal nooit meer sluitend krijgen en hoewel dat verhaaltechnisch geen probleem is, is het dat politiek gezien weer wel.
‘Religieuze symbolen of zichtbare uitingen van identiteit, zoals oorbellen, tatoeages of een opvallende haarkleur, passen niet bij de publieke functie van de politie’ (conform de gedragscode die het ministerie van V&J in 2011 heeft opgesteld). Met de ‘zichtbare uitingen’ hebben we niet zoveel moeite meer, met de ‘religieuze symbolen’ des te meer. Is een tatoeage neutraal op een manier die het hoofddoekje niet is? Dat hangt van de tatoeage af en om daar eindeloze haarkloverijen over te voorkomen is ongetwijfeld het verbod ingesteld. Dat niet wordt gehandhaafd. Met als denkbaar gevolg dat satanische verzen op huid mogen, en religieuze symbolen als een bedreiging van de neutraliteit worden gezien. Ik noem maar wat.
Wat zegt het curieuze onderscheid van symbolen en zichtbare uitingen over de identiteit van ons begrip van identiteit? Dat we er nog niet uit zijn, denk ik. Dat de identiteit van neutraliteit en dat de identiteit van pacificatie toe zijn aan de nodige heroverwegingen. De Amsterdamse politie vraagt om die heroverwegingen. Daarmee bewijst de Amsterdamse politie verder te zijn dan het gros van de politieke partijen die alle te kennen geven dat voor hen een debat over neutraliteit op zichzelf al een aantasting van de neutraliteit is.
Ik kan niet wachten op de heropleving van die onmiskenbaar zichtbare uiting van onze identiteit, de uiting die wij Zwarte Piet noemen.
19 mei 2017
=0=
Meel
Ben je met elkaar in gesprek dan ben je met de rest, die er niet bij is, niet in gesprek. Wordt het gesprek onderbroken dan kan dat weer wel. Tenzij het gesprek ‘vertrouwelijk’ is want dan kan het weer niet. Buma dacht dat de informatiegesprekken vertrouwelijk waren en daarom kon hij er ook vandaag niet over spreken. Ofschoon die gesprekken voorbij zijn komen drie van de vier fractieleiders elkaar in een volgende ronde vast weer tegen. Daarom, zegt Buma. De anderen zeiden het niet, althans niet zo, maar ook zij hielden de kaken op elkaar over wat ze in twee maanden hadden uitgewisseld. Ze hebben elkaar nog nodig en uit de omstandigheid dat Klaver zich, vandaag in de Tweede Kamer, bij de zwijgzaamheid aansloot kunnen we afleiden dat hij alleen ‘vooralsnog’ (zijn woord) nu even niet meedoet. Met meel in de mond.
Ik was verbaasd over het vertrouwelijke dat Buma in het spel bracht. Alsof hij sprak over het geheimpje dat een ondeugende buurman met het kleine meisje van hiernaast wou bewaren. Het is ons geheimpje, toch? Mag niemand weten. Afgesproken? Ik bedoel maar, vertrouwelijkheid is nogal eens het tegendeel van vertrouwen en als politici het verschil niet kennen, dan begrijp ik een boel meer van politiek en wil ik er weer minder van weten. Zou Buma bedoelen dat iedere nieuwkomer maar moet blijven raden over wat in ronde 1 is bedisseld? Of dat een nieuwkomer het alleen te weten komt als hij bereid is even vertrouwelijk te zijn als de anderen, hoewel je op het moment dat je zo’n afspraak maakt nog niet kunt weten hoe ver dat strekt? Lijkt me in beide gevallen knap onmogelijk. Waar is het op stuk gelopen? Ja, iets met migratie. Wat met migratie? Nou ja, iets, iets waardoor voor GL de ondergrens (nee, niet de grens van de migrant maar de ondergrens van GL) was bereikt, en wat was dat iets? Tja, daar doen we (GL, CDA, VVD, D66) geen verdere mededelingen over.
Het was nuttig geweest indien de overige partijen hun eigen interpretatie hadden gegeven van het gebeuren als gevolg waarvan GL de plaat poetste, en als ze tegelijk de vraag hadden beantwoord of zij in dat geval ook hadden besloten dat voor hen hun ‘ondergrens’ was bereikt. Deze interpretatie: mag een asielzoeker van buiten Europa ook alleen buiten Europa asiel aanvragen voor Europa? Zeg ja en je weet dat de vraag of je daarmee internationale verdragen uitschakelt bevestigend beantwoord is. Zeg nee, en de vraag wordt ontkennend beantwoord: het is, geheel conform de internationale verdragen, ook mogelijk om in Europa asiel voor Europa aan te vragen.
Alleen al die vraag opwerpen bleek vandaag te moeilijk voor het Nederlandse parlement.
17 mei 2017
=0=
Vastgelopen
Hoe zou je klimaatvluchtelingen kunnen opvangen in hun eigen regio? Ik vraag het maar want tijdens de formatiebesprekingen van mevrouw Schippers vroeg niemand ernaar. Hadden ze wel moeten doen, om aan te geven dat klimaat, migratie en inkomen niet drie verschillende onderwerpen zijn maar slechts één. Dat is het onderwerp van de bewegingsvrijheid, en met bewegingsvrijheid begint elke vrijheid. Hobbes was er van doordrongen. Je kunt wel inleveren op bewegingsvrijheid maar, vindt hij, dat kan eigenlijk alleen als je het eens bent met de redenen voor de beperking ervan. Ja, toen werd er nog nagedacht.
Zou zelfs Jesse Klaver niet gevraagd hebben naar de verwevenheid van klimaat en klimaatvluchtelingen? Dat je die niet kunt ontkennen? Misschien heb ik me vergist en heeft hij het wel gedaan. Het zou ook moeten. Politici moeten een beetje vooruit kunnen kijken en als ze de band tussen klimaat en klimaatvluchteling niet zien hebben ze een fout vak gekozen. Dat is in dat geval vervelend voor ons. Nog vervelender, overigens, is de band wel zien en hem vervolgens verzwijgen en verdonkeremanen, door hem op te splitsen in aparte onderwerpen. Ik geloof dat de onderhandelaars het daar wel mee eens waren, met die opsplitsing. VVD en CDA in ieder geval. Die partijen zijn erg voor opvang in de eigen regio, ook als die regio onder water is komen te staan of als die regio in jaren geen druppel regen meer ontvangt. En van Edith Schippers kunnen we niet verwachten dat ze tegen de desbetreffende heren zegt dat het echt van de gekke is om klimaat en klimaatvluchteling op deze manier uit elkaar te trekken. Waarom kunnen we dat niet verwachten? Omdat Edith ook erg van regio’s houdt, in het bijzonder als het niet onze regio’s zijn.
Nederlandse politici gedijen bij ontkenning. Ze schuiven alles voor zich uit en nemen gemakshalve aan dat ze niet zullen struikelen over hun eigen kortzichtigheid. VVD en CDA denken dat als ze maar uit voldoende internationale verdragen stappen ze ook niet hoeven na te denken over de juridische status van klimaatvluchtelingen. Voor hen is het probleem opgelost als we de Turkije-deal klonen en overal toepassen waar de mensen wel eens in beweging zouden kunnen komen en een regiem bereid is van mensen wisselgeld te maken.
De CU was tegen die deal, het CDA was tegen die deal. De CU voornamelijk vanwege de mensenrechtenschendingen, het CDA voornamelijk vanwege de kans op heropening van de onderhandelingen met Turkije over een eventueel lidmaatschap van de EU – waar het CDA mordicus tegen is. Is het CDA nu voor, nu die onderhandelingen toch al op sterven na dood zijn? En als de CU naar de formatie-tafel afreist, is die partij dan nog steeds tegen? We zullen zien. Ik ben er niet gerust op. En D66? Daar ben ik nooit gerust op. Zullen die zoals wel vaker ‘pragmatisch’ zijn en zich neerleggen bij de Turkse deal waar ze eerst ‘kritisch’ over waren en die ze nu misschien toch gaan omarmen?
Als de CU voet bij stuk houdt komen we vanzelf bij de PvdA uit. Door die partij is die deal zo ongeveer vormgegeven, dus wat let ze? Alles zou ik menen, werkelijk alles.
Als de PvdA werkelijk van zins is iets van het verloren gezag terug te winnen dan kan die partij maar één ding doen en dat is voorlopig uit de buurt blijven van de regeringsmacht. Nog beter zou het zijn als die partij tegen toekomstige formatie-onderhandelaars zou zeggen dat iedereen die denkt dat migratie ‘maakbaar’ is het land een slechte dienst bewijst. Maakbare migratie is met de rug naar de migratiestroom gaan staan en het is de ontkenning dat elke migratiebeleid in de nabije toekomst ook klimaatbeleid zal zijn. Maakbare migratie is geen migratie het is hoon, het is zeggen dat je maar mooi in je eigen sop moet gaarkoken en dat wij nog wel bereid zijn de lucifers te leveren maar dat het dan ook afgelopen moet zijn. Het was het beleid dat de PvdA heeft gesteund in het vorige kabinet. Neem daar afstand van. Dat zou nog eens de hand in eigen boezem steken zijn. Over je eigen schaduw heenspringen heet dat in het Haagse jargon. Het is bevrijdend. Het is het bewijs dat je je eigen bewegingsvrijheid kunt opeisen. Ja, stel je voor. Of vindt de PvdA het eerder beangstigend dan bevrijdend?
Spring!
16 mei 2017
=0=
